Skręcenie stawu kolanowego oznacza naderwanie (częściowe uszkodzenie) lub zerwanie (całkowite uszkodzenie) jego więzadeł. Urazy więzadeł kolana są dość powszechne i niestety poważne. Najczęściej dochodzi do nich podczas uprawiania sportu (bieganie, sporty zimowe) przy zmniejszaniu prędkości, lądowaniu po skoku, nagłym zatrzymaniu i obrocie na nodze lub nawet w trakcie codziennej aktywności jak wsiadanie, lub wysiadanie do i z samochodu czy porządki domowe. Skręcenie dotyczy zazwyczaj aparatu więzadłowego, gdyż więzadła wykazują małą elastyczność, a ich funkcją jest ochrona stawu przed nieprawidłowymi ruchami. Gdy natomiast zadziała siła inicjująca nieprawidłowy ruch, wtedy więzadła ulegają przeciążeniu i mogą ulec uszkodzeniu. Stopień uszkodzenia zależy od siły, jaka zadziała na staw oraz od wielkości uszkodzenia. Powstaje ono najczęściej podczas zadziałania siły na boczną stronę kończyny, szybkiego ruchu skrętnego lub złego postawienia stopy na podłożu.
Skręcenia możemy podzielić na trzy typy/stopnie:
- niewielkie / pierwszy stopień – uszkodzeniu ulega niewielka ilość włókien ścięgnistych, wpływając na nieznaczny dyskomfort przy ruchu. Występują czasowe dolegliwości bólowe, bez pojawienia się niestabilności. Leczenie polega na wyeliminowaniu dolegliwości bólowych, co nie wiąże się z czasowym zaprzestaniem aktywności ruchowej.
- umiarkowane/ drugi stopień – dochodzi do uszkodzenia znacznej liczby włókien więzadłowych oraz do uszkodzenia torebki stawowej. Występuje obrzęk, niestabilność stawu oraz dolegliwości bólowe. Decyzję o podjęciu rodzaju leczenia podejmuje lekarz. Trzeba wziąć pod uwagę, że nie leczenie takiego urazu może doprowadzić do przewlekłej niestabilności stawu, zużycia się powierzchni stawowych oraz kolejnych, podobnych uszkodzeń.
- ciężkie / trzeci stopień – najcięższy rodzaj skręcenia, polegający na całkowitym przerwaniu więzadeł lub oderwaniu fragmentu kostnego, do którego przyczepiało się więzadło. Przy tym urazie słychać dźwięk strzelającego więzadła, występuje niestabilność w stawie, oprócz tego mogą występować patologiczne ruchy w stawie.
Objawy skręcenia
Skręcone kolano ma różne subiektywne objawy. Zaliczamy do nich:
- ostry ból
- szybko narastający obrzęk
- krwiak
- wysięk (nadmierna ilość płynu stawowego)
- towarzyszący często charakterystyczny dźwięk (trzask lub chrupnięcie)
- trudność w obciążaniu kontuzjowanej kończyny
- uczucie uciekania kolana
- uczucie przeskakiwania stawu, dyskomfortu, niepewności i niestabilności
Rehabilitacja
Postępowanie rehabilitacyjne w przebiegu skręcenia pierwszego stopnia opiera się na zachowaniu zakresu ruchomości, pracy nad wzmocnieniem aparatu mięśniowo-więzadłowego w obrębie stawu kolanowego. Lekkie skręcenie kolana należy leczyć zachowawczo przez założenie opatrunku unieruchamiającego kolano na czas od 2 do 4 tygodni. Zazwyczaj po zdjęciu opatrunku pacjent wymaga rehabilitacji.
W przypadku drugiego stopnia uszkodzenia postępowanie fizjoterapeutyczne opiera się początkowo na zmniejszeniu obrzęku i dolegliwości bólowych poprzez ułożenie stawu powyżej poziomu serca oraz schładzanie przy użyciu okładów żelowych. Następnie wprowadza się ćwiczenia utrzymujące i zwiększające zakres ruchomości. Po tym czasie dodaje się stopniowo ćwiczenia zapobiegające wystąpieniu niestabilności stawu poprzez wzmocnienie aparatu więzadłowego. Ćwiczenia te wykonuje się przy użyciu m.in.: piłek sensomotorycznych, równoważni, taśm thera-band oraz wprowadza się elementy uprawianego sportu sprzed urazu.
Leczeniem w przypadku ciężkiego skręcenia, po uprzedniej diagnostyce, jest zazwyczaj leczenie chirurgiczne i polega na zrekonstruowaniu zerwanych więzadeł. Musi zostać dobrany odpowiedni typ unieruchomienia, jak również rehabilitacja, zanim będzie można wrócić do dalszej aktywności ruchowej. Leczenie chirurgiczne obejmuje także artroskopię- zabieg polegający na wykonaniu dwóch nacięć skóry 0,5-1 cm bez konieczności otwierania stawu. Jednym otworem wprowadza się urządzenie optyczne, aby precyzyjnie obserwować rozległość zmian. Natomiast drugi otwór służy do wprowadzenia narzędzia chirurgicznego do chwytania, odcinania i usuwania uszkodzonych fragmentów.
